نظام فعل...
یا من هو فی عهده وفی ....
اشاره ای به نظام فعل در سوره بروج ...
درآیه 7 سوره بروج که می فرماید: "وهم علی ما یفعلون بالمؤمنین شهود"
یعنی : آنها(اصحاب اخدود) آنچه را که بر سراهل ایمان آورده بودند تماشا می کردند...
به کار بردن واژه ی "فعل" توجه را به نظام فعل جلب و تفاوت آن را با واژه ی"عمل" متذکر میشود....
بعد از اینکه انسان با علم خود به انجام عملی یا ترک آن آگاهی یافت و آن را در عمق جانش پذیرفت خود را برای به عمل در آوردن ان علم ، لایق یافته و برای عملیاتی کردن آن خود را در معرض اتفاقات وحوادث قرار می دهد ...
در واقع باطن عمل هر فرد همان "اراده - نیت - قصد - عزم - و ایمان -" او برای انجام آن عمل است واین در واقع همان چیزی است که از آن به عنوان فعل یاد می شود
فعل تمام آن مراحلی است که آدمی قبل از انجام یک عمل و یا برای ترک یک عمل انجام می دهد ...
به کار بردن این واژه در این آیه علاوه بر اینکه به مراتب فعل اصحاب اخدود برای کندن گودال ها و سوزاندن مؤمنین در آتش اشاره می کند ؛محکم بودن نیت آنها برای انجام این عمل ظالمانه و طراحی چنین سیستم فتنه ای علیه مؤمنین را یاد آور می شود
به کار بستن اراده ونیت وقصد وعزم برای سوزاندن اهل ایمانی که جز ایمان به خدای عزیز حمید جرمی نداشتند.....
" ولهم عذاب جهنم ولهم عذاب حریق"
و اما نکته ای مهم و قابل تامل اینکه ؛ در تمام قرون و اعصار تمام انسانهایی که در مقام فعلشان یعنی در اراده و قصدو عزمشان با اصحاب اخدود یک جهت اند و با مقام فعلشان عمل آنها را تصدیق می کنند هر چند که شرایط دوران اجازشان ندهد که آن اعمال ظالمانه را انجام دهند؛
و در واقع شاهدند برای آن عمل و هیچ قیامی نمی کنند در عذاب آنها شریک و محکوم به حریق اند....